تحلیل ارتباط بین ازن سطحی و اکسیدهای نیتروژن در هوای شهر تبریز

ازن سطحی از اجزاء اصلی تشکیل اسماگ فتوشیمیایی در حضور اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار به شمار می‌رود. این مطالعه با هدف تحلیل تغییرات غلظت ازن سطحی و ارتباط آن با تغییرات غلظت NOX در شهر تبریز با استفاده از داده‌های روزانه غلظت ازن و NOX در سه ایستگاه راه‌آهن، میدان نماز و آبرسان انجام شده است. بر اساس نتایج، تغییرات روزانه ازن و NOX تحت تأثیر شدید تغییرات فصلی و موقعیت ایستگاه بوده و در تمامی فصول، بالاترین غلظت‌های ازن و NOX به­ترتیب در ساعات 12 تا 19 (ppb 6/49) و در ساعات 18 تا 22 (ppb 4/221) و پایین‌ترین غلظت‌های ازن و NOX به­ترتیب در ساعات 7 تا 9 (ppb 5/4) و در ساعات 2 تا 6 (ppb 5/5) رخ داده و در هر سه ایستگاه، بالاترین مقادیر غلظت ازن و NOX به­ترتیب در فصول تابستان و پاییز و پایین‌ترین مقادیر غلظت ازن و NOX به­ترتیب در فصول زمستان و تابستان ثبت شده است. بررسی ارتباط بین ازن سطحی و NOx در شهر تبریز که مطابقت خوبی با مطالعات صورت گرفته در شهرهای مختلف دارد، نشان داد که غلظت NOx با افزایش فعالیت­های انسانی و حجم ترافیک به بیشترین مقدار خود می­رسد و بیشترین نسبت اختلاط ازن نیز در کمترین مقدار NOx رخ می­دهد. با شروع روز و افزایش شدت تابش خورشید، اکسیداسیون NOx نیز افزایش می­یابد. در طول روز الگوی تغییرات غلظت NOx برعکس ازن می­باشد، به طوری که در طول صبح بیشترین و در هنگام ظهر و بعد از ظهر کمترین مقدار را دارد.